GFI Mail Essentials 14 Exchange Server 2007 2010 üzerinde temel kurulum ve konfigürasyon

By | Eylül 30, 2010

Merhaba bu makalemizde sistem yöneticilerinin ve dolaylı olarak kullanıcıların canlarını sıkan gereksiz maillerden kurtulmak için Gfi programını inceleyeceğiz. Bunun öncesinde spam nedir buna değinmek lazım.

Internet üzerinde aynı mesajın yüksek sayıdaki kopyasının, bu tip bir mesajı alma talebinde bulunmamış kişilere, zorlayıcı nitelikte gönderilmesi SPAM (istenmeyen e-posta) olarak adlandırılır. SPAM sorunu dünyada internetin yaygın kullanılmaya başlaması ile birlikte ortaya çıkan bir sorundur. SPAM gönderimi kötü niyetli kişilerin bilinçli olarak kendi bilgisayarlarından yapılabildiği gibi, güvenliği sağlanmamış bilgisayarlara internet yoluyla botnet, worm gibi casus yazılımlar bulaştırılıp bu yazılımların bulaştırıldığı bilgisayarlar üzerinden de yapılabilmektedir. Casus yazılım bulaştırılan bilgisayar sahiplerinin bir çoğu kendi bilgisayarlarının SPAM amaçlı kullanıldığının farkında dahi değildir. Dünyada dolaşan e-postaların %90’ı SPAM e-postadır ve bu SPAM e-postaların %80’i de internetten casus yazılımlar bulaştırılmış, kullanıcılarının haberi dahi olmayan, “zombie” diye adlandırılan bilgisayarlar üzerinden gitmektedir. Ülkemiz maalesef dünyanın en büyük SPAM e-posta yayan ülkelerinden biridir. Bu da ülkemiz için ciddi bir saygınlık ve imaj kaybına sebep olmaktadır. Bunlara ek olarak ciddi bir kaynak israfına da yol açmaktadır. Ayrıca, yurtdışında bilgisayarlar üzerinden bilinçli veya bilinçsiz spam e-posta gönderen IP adreslerini tespit eden kara liste organizasyonları mevcuttur. Kara liste organizasyonları bir IP bloğundaki kullanıcıların bir kaç tanesi SPAM yapmış olsa bile ilgili IP Bloğunun tamamını kara listeye alabilmektedir. Böylece hiç SPAM yapmamış kullanıcılar da kara listeye girdiğinden dolayı e-posta gönderememe problemi yaşamaktadırlar.

SPAM sorununun önlenmesinde en önemli adım gönderilen mesajların kimin tarafından gönderildiğinin bilinmesi ve denetlenebilmesidir. SPAM ile mücadele amaçlı kurulmuş organizasyonlar, aslen e-posta servisi sağlayan kurumların alması gereken bu önlemin erişim servis sağlayıcılar tarafından da desteklenmesini talep ve tavsiye etmektedirler. Hâlihazırda SPAM e-posta gönderimi yaygın olarak ADSL kullanıcılarının bilgisayarlarından mesaj gönderilmek istenen sunucuya doğru 25. Port üzerinden bağlanarak yapılmaktadır. Dünyada operatörler tarafından en yaygın kullanılan çözüm, dinamik IP’li müşterilerin 25. portunun kapatılıp e-posta göndermelerini engelleyerek gerçek e-posta kullanıcıların güvenli başka bir porttan göndermelerini sağlamaktır. Bu yöntem uygulandığında dinamik IP bloklarından gönderilen SPAM mesajları kayda değer oranda azalacak, gönderilen SPAM mesajların kimlik tespiti yapılabilmesi nedeniyle ilgili servis sağlayıcı tarafından daha kolay tespit edilebilecektir.Kimlik Doğrulamalı e-posta gönderimine geçiş için, dinamik IP’li kullanıcıların e-posta göndermek için kullandıkları 25. Port bloklanacak, kullanıcıların e-posta istemci yazılımları (outlook express gibi) üzerinde “Authenticated/kimlik doğrulamalı SMTP” seçeneklerini aktive ederek 587. Port üzerinden e-posta göndermeleri istenecektir.

Bu ön bilgiden sonra programımıza geçelim.İnceleyecek olduğumuz program profesyoneller tarafından iyi bir spam önleyici olarak lanse edilmektedir.Programı http://www.gfi.com/mes sayfasından indirebiliriz.Program aşağıdaki özellikler ile kendinden bahsetmiştir.

-Server-based anti-spam and anti-phishing

-Downloads updates to spam profile database

-Localized into German, Spanish, Italian and Russian

-Protect your users against the menace of phishing emails

-Sort spam to users’ junk mail folders

-List server for newsletter lists and discussion lists

-Easy tuning of the Bayesian engine via public folders

-Allow users to whitelist or blacklist via public folders

-Email header analysis and keyword checking

-Third party DNS blacklists (DNSBL) checking

-Support for multiple third party SURBL servers

-Automatic whitelist management reduces false positives

-Instant view of emails from new senders

-Eliminates directory harvesting

-Reports on spam filtering and email usage

-Support for SPF – the Sender Policy Framework

-Set priorities for each anti-spam module

-Company-wide disclaimer/footer/header text

-Email monitoring

-Email archiving to a SQL database

-Seamless integration with Exchange Server, Lotus Domino and other SMTP servers

-Support for virtual environments

Program aşağıda özellikleri gösterilen işletim sistemleri üzerinde çalışıp listelenen mail sunucularda çalışmaktadır.

* Microsoft Windows Server 2008 Standard/Enterprise

* Microsoft Windows Server 2003 Standard/Enterprise (x86 or x64) 

* Microsoft Windows 2000 Server/Advanced Server (SP1 or higher) 

*  Microsoft Small Business Server 2000 (SP2)

*  Microsoft Small Business Server 2003 (SP1) 

*  Microsoft Exchange Server 2000 (SP1)

*  Microsoft Exchange Server 2003 (SP2)

*  Microsoft Exchange Server 2007

*  Microsoft Exchange Server 2010

Sistem gereksinimleri sırasında gerekli donanım özelliklerini anlatmayacağım.Yukarıdaki sistemleri taşıyacak olan bir mail sunucu zaten doğal olarak Gfi Mail Essentials ürününü çalıştıracaktır.Biz kurulum ve anlatımımızı Exchange server 2010 üzerinde yapacağımız için bize bir companent daha lazım olacaktır.Bu companent ve linki aşağıda belirtilmiştir.

Microsoft  Exchange  Server  MAPI  Client  and  Collaboration  Data Objects 1.2.1. http://www.microsoft.com/downloads/details.aspx?FamilyID=E17E7F31-079A-43A9-BFF20A110307611E&displaylang=en

Artık kurulumumuza geçebiliriz.Bunun için ilk olarak gfi kurulum sırasında gereksinim olan yukarıda belirtilen companent kurulmalıdır. Adımları basit klasik kurulum olduğu için açıklamadan resimleyeceğim.




1-Mapi companentimizi kurduk.Artık gfi kurulumuna geçmeye hazırız.Bunun için gerekli klasördeki setup dosyamızı çift tıklatıp kuruluma başlayalım.İlk anda dosyalar tepme açıldıktan sonra bize kurulum dili sorulmaktadır İngilzce’yi seçip ilerliyoruz.

2-Bu aşamada klasik kurulum ekranı bizi karşılıyor next butonu ile ilerleyelim.

3-Bu ekranda sözleşmeyi kabul edip next butonu ile ilerliyoruz.

4-Bu ekranda kurulum yolunu seçip next ile ilerliyoruz.

5-Bu ekranda gerekli bilgileri tanımlayıp next butonu ile ilerliyoruz.

6-Bu ekranda sistemdeki yapılandırmalarda kullanılacak hesap istenmektedir.Varolan hesabı tanımlayıp nexte basalım.

7-Ortamda Active Directory olup olmadığı sorulmaktadır.AD olduğu için nexti tıklayıp ilerleyelim.

8-Kurulum işlemi başladı.

9-Kurulum işlemi tamamlandı ama bu ekran kapandan Exchange yapılandırması için farklı bir ekran gelecek.Nexte basalım.

10-Gelen ekrandan next butonuna basalım.

11-Burada account bilgilerini girerek gerekli Exchange rollerini bulmasını ve yüklemesini sağlayacağız.

12- Exchange üzerindeki domainler aranıyor.

13-Exchange üzerinde bulunan domainler listelenmektedir.Manuel eklemde yapabiliriz.Next butonu ile ilerliyoruz.

14-Exchange üzerindeki roller ve kendi kuracağı roller listelenmektedir.Next ile ilerliyoruz.

15-Gerekli bileşenler yüklenmektedir.

16-Kurulum işlemleri bitti bu işlemden sonra temel kurulum ayarlarını gösteren bir html sayfası ve trafiğin izlendiği dashboard penceresi açılacaktır.Finish ile temel kurulumu sonlandıralım.

17-Temel kurulum ayarları penceresinde yapılması gereken temel adımlar anlatılmaktadır.

18-Mail hareketlerinin sistem servislerinin ve raporlamanın yürütüldüğü dashboardda otomatik olarak açılmaktadır.

19-Programı aşağıdaki gibi açalım.

20-Program ekrandaki gibi açılacaktır.Evaluation versiyon olduğu için Continue ile ilerliyoruz.

21-Programın temel ekranı aşağıdaki gibidir.

22-Şimdi sistemimizin temel ayarlamalarını yapacağız.Bizim Exchange sunucumuz ,AD ve Gfi aynı lokasyonda olduğu için basit ayarlamalar yapacağız.Ayarlama anlatımlarının sonunda farklı yapılarda nasıl ayarlar yapılması gerektiği konusundaki bilgileri resimleri ile size aktaracağım.İlk olarak dns ayarını yapmamız gerekli.Bu işlem için Antispam-Setting-Properties kısımlarını resimdeki numaralandırılmış adımlarda olduğu gibi tıklayalım.Dns ekranına dns bilgilerini girelim.Ben server ipmi giriyorum ve Test Dns Server butonuna bastığımda dns serverimden olumlu yanıt alıyorum.

23-Bu ekranda domain bilgilerimizi giriyoruz bizim domainimiz kurulumda eklenmişti otomatik olarak.

24-Burada smtp server bilgisi istenmektedir.Bizim tüm rollerimiz aynı sistemde olduğu için bilgi girmeden bırakabiliriz.

25-Bu ekranda active directory logon için bilgiler istenmektedir.AD aynı makinede olduğu için boş bırakabiliriz.Test butonuna bastığımız zaman OK verirse iletişimde sorun yok demektir.

26-Şimdi sistem çalışıyor mu genel ayarlar ile test edelim.Gfi mail sunucumuza zarar verdimi önce bunu normal mail atarak test edelim.Görüldüğü gibi x kullanıcısından deneme maili geldi.

26-Şimdi sistem çalışıyor mu genel ayarlar ile test edelim.Gfi mail sunucumuza zarar verdimi önce bunu normal mail atarak test edelim.Görüldüğü gibi x kullanıcısından deneme maili geldi.

27-Şimdi gfi içinde tanımlanmış yasaklı kelime girip programın devrede olup olmadığını anlayalım. Yasaklı 100%free kelimesi ile bir mail atıyorum gfi programının kurulu olduğu sunucuya.

28-Gördüğünüz gibi yasak kelime içeren mail programda ayarlandığı üzre junk maile düştü.

29-Dashboard panelinde x kullanıcıdan gelen mailin yasak kelime içerdiği bloklandığı belirtilmektedir.Programın temel ayarında bloklanan mailler junk maile düşsün ayarı yapıldığı için junk maile düştü.

Görüldüğü gibi temel kurulum sorunsuz çalışmaktadır.Ben sizlere farklı ağ topolojilerindeki yapıda ayarların nasıl olacağını anlatan bir resim haritası sunup temel kurulumu sonlandıracağım.

 Sisteme gelen bir mail aşağıdaki adımlarla gfi üzerinden geçip değerlendirilmesi yapılarak kullanıcıya iletilmekte ve iletimi durdurulmaktadır.

Gfi üzerinden içeriden yollanan mailler aşağıdaki adımlara göre dışarı aktarılmaktadır.

Biz yukarıdaki sistemimizde tüm rollerimizi aynı makine üzerine kurmuştuk aşağıdaki yapıda mailler bir smtp server üzerine gelmekte ve oradan mail servere dağıtılmaktadır.Bu durumda yukarıdaki kurulumdaki smtp ayarı boş bırakılmak yerine doğru bir şekilde doldurulmalıdır.

Makalemizin bu kısmında Gfi Mail Essentials 14 programının Exchange 2007/2010 üzerine nasıl kurulması nasıl yapılandırılması gerektiğini anlattık.Programı temel şekilde yapılandırdık test ettik ve çalıştığını gördük.Bundan sonraki aşamada programımızın bileşenlerini inceleyip ne işe yaradıklarını anlatacağız ve birkaç örnek yapacağız.Bir sonraki makalede görüşmek dileğiyle.

Gfi  Mail Essentials 14 Anti Spam uygulamaları

Merhaba ilk makalemizde temel kurulum ve konfigürasyona değinmiştik ilk makalemizin devamı niteliğinde olan bu makalemizde program üzerinde bazı kısımları anlatacak ve birkaç örnek yapacağız.Öncelikle programda iki temel yara değineceğim bu ayarlar tüm işlevlerde aynı olduğu için tekrar tekrar anlatmayacağım.Actions ve Other sekmeleri hemen hemen tüm bloklama engelleme özelliklerinde kullanılan bir menü bu nedenle bu iki başlığı genel olarak başta anlatacağım program içerisinde zaten bu başlıkları kullandıkça ne işe yaradığını anlayacaksınız.

 Aşağıdaki Actions başlığı Delete the mail seçeneği aktif olduğunda gerekli işlev içerisinde bu action görevi olarak bu mail bir işleme maruz kalmadan silinecektir.

Eğer action aşağıdaki gibi olur ise eğer;

*1 numara seçilir ise mail silinmeden aşağıda yapılacak olan ayarlara göre bir işleme tabi tutulur.
*2 numara seçilir ve 3,4,5 numaralı aksiyonlaradan biri seçilir ise mail direk inboxa,inbox altında junk maile ve ya configure butonu ile oluşturulacak olan inbox altında bir klasöre düşmesi sağlanır.
*6 numaralı aksiyon seçildiği taktirde mailin bir kopyası textbox içinde yazılı olan mail adresine gider.
*7 numaralı aksiyonda mailin konusuna bir isim verilerek gerekli seçime göre mailin istenilen yere bu eklenen başlıkla düşmesi sağlanır.Örneğin configure butonuna basıldığında istenmeyen kişi olarak bloklanacak olan bu mailin konusuna ekleme yapılıp gerekli kombinasyonda düşmesi istenen mailbox veya klasöre düşmesi sağlanabilir.Bu başlığı isteğinize göre yapılandırıp farklı kombinasyonlar çıkartabilirsiniz bu tamamen size kalmış bir istek.


Action paneline değindikten sonra şimdide other tabına değineceğiz.
*1 numaralı seçenek işaretlenir ise bloklanacak olan mail için log tutulur yolda gösterilen log dosyasına kaydı yapılır.
*2 numaralı seçenek işaretlenir ise karşı tarafa postmaster hesabımızdan bir mail giderek mailin bloklandığı bilgisi verilecektir.Bunu yaparken olasılıkları hesaba katmak gerekir.Bu bizim sürekli çalıştığımız müşteri ise iyi olacaktır fakat gerçek bir spam ise sorun olacaktır.Bu konuda yine taktir size kalmaktadır.

Şimdi yukarıda da üstüne basarak söylediğimiz bloklama özelliklerinin tümünde olan Action ve Other başlıklarına bir seferde detaylı değinmiş olduk.Şimdi programımızı genel hatları ile adım adım irdeleyelim.

Program incelemelerimizi yandaki gösterilen lanlar üzerinde gerçekleştirip genel hatları ile anlamaya çalışacağız.

Spam Razer :Mailin içeriğinden spam olup olmadığına karar veren bir mekanizmadır.Enable spam Razer engine ile istersek özelliği aktif veya pasif hale getirebiliriz.Update sekmesinde ise bu enginenin ne kadar süre ile gfi üzeinden update olacağına karar verebilir ayarlama yapabiliriz.Standart süre 30 dakika oalrak belirlenmiştir.Dilersek bu güncelleme işlemini manuel olarak Download Update Now butonu ile kendimizde yapabiliriz.Burada Action ve Other seçeneği yukarıda bahsettiğimiz gibi ortak pencere yukarıdaki detaylı anlatıma göre spam razer için Action ve Other yapılandırmanızı kendi yapınıza göre uyaryalabilirsiniz.

Phishing : Kimlik avı bölümümüzde Phishing tabında özelliğin aktifliğini pasifliğini belirleyebiliriz.Keyworks tabında mailde aranacak kelimeler görülür bu kemlimeler bulunduğu zaman Action ve Other seçeneğinde uygulayacağız aksiyon geçerli olur.Bu alana kendimiz ekleme yapabiliriz.Gfinin tüm ekranlarında elle girilen tanımlama alanlarında import export özelliği vardır.Update başlığı ise yine bu özelliğin ne kadar sürede güncelleneceği konusunda ayarlamaların yapıldığı alandır.Standart süre 10 dakikadır.Manuel olarak güncelleyebiliriz bunun için Download updates now butonunu kullanmamız yeterlidir.



Blacklist: Bu alanda Add butonuna basarak mail almak istemediğimiz mail adresini tekil olarak yazabilir veya listede gözüktüğü gibi *@domainadi.xxx şeklinde yazarak o domain üzerinden gelecek olan tüm mailleri engellemiş oluruz.Bu ekrandaki standart olan Action ve Other özelliği yine bizim isteğimize göre şekillendirilebilir.Yine burada listeye eklenen mail ve domain isimlerini dışarıya export edebilir veya dışarıdan hazır olan bir listeden import edebiliriz.

Dns black list: Bu yöntem spam engellemek için çok iyi bir metottur.Burada listede yer alan dnsler üzerinden rbl listelere düşen domainlerden mail trafiği engellenecektir.Bu dns listlerin bir çoğu ücretli olmasına karşın ücretsiz hizmet verenlerde bulunabilmektedir.Yapmamız gereken bunları bulup listeye ekleyip enable duruma getirmektir.

Spam Uri Realtime : Bu alan bize gelen maillerin url adreslerini tespit etme imkanı sunar.Bir üstteki gibi yine listeye eklenebilir.Action ve Other seçenekleri bizim seçimimize göre şekillendirilebilir.

Sender Policy: Gelen maillerin sunucularının spf kaydı olup olmamsına göre işlem yaptırtabileceğimiz bir özelliktir.Default olarak işlevsizdir.Exception sekmesinde ise bu filtreyi aktif ettiğiniz zaman listeye takılmasını  istemediğiniz mail adreslerini ve ip adreslerini ekleyebilirsiniz.

Header Checking: Bu  filtre maillerin başlıklarındaki  (Header ) özel  alanları  kontrol eder. Bunu yaparken SMTP ve MIME alanlarını kontrol eder.SMTP için alanları gönderen server belirlerken MIME alanlarını ise mail istemcisi belirler.İlk seçenek gelen email headerında eğer MIME FROM boş ise spam olarak işaretlenecektir.İkinci  seçenekte ise email headerında eğer MIME FROM bozuk ise yine aynı şekilde değerlendirilecektir.

Header Checking özelliğinin ikinci sekmesinde ise aşağıdaki ayarları görüyoruz.İlk seçenekte MIME FROM kısmındaki domain için DNS doğrulaması yapılıp yapılmayacağını belirleyebiliriz. Bu sayede gönderen domain  in dünya üzerinde kayıtlı bir domain olduğunu doğrulayabiliriz. Ama unutmayın ki dns  doğrulaması  olan  pek  çok  domain  spam mail  gönderebilmektedir.  Bu  kontrol  olmayan  domainlerden mail gelmesini engelleyecektir.Bir  alttaki  kutucukta  ise  MIME  FROM  kısmında  kullanılabilecek  maksimum  adres  sayısını  belirtebiliyoruz.Spam göndericileri genellikle reply*to: adresleri  için otomatik araçlar kullanırlar  . Ve reply to adresinin eşsiz olması için 3 veya daha fazla kullanırlar bu nedenle bizde 4 ten fazlasına izin vermiyoruz.Bir  alt  kutucukta  ise  email  konu  kısmında  alıcı mail  adreslerinin  olup  olmadığının  kontrolü  yapılır , çünkü genellikle spam mail gönderenler alıcı mail adresinin ilk bölümünü mail konu kısmında barındırır.

Örneğin  sales@cozumpark.com mail  adresine  your  email  to  sales mail  i  gönderilmesi  halinde  spam  olarak

işaretlenecektir , bu nedenle bu vb durumların önüne geçmek için Except bölümünü kullanabilirsiniz.

Bir  sonraki kutucukta  ise maillerin body ve Header bölümlerini kontrol ediyoruz. Buradaki  kontrolün amacı

hex/octal  encoded  IP  adresleri  (http://0072389472/hello.com)  veya  kullanıcı  adı  şifre  kombinasyonlarını

içeren (www.citibank.com@scammer.com) URL adresleridir. Örneğin aşağıdaki iki URL o mailin spam olarak işaretlenmesi için yeterlidir.

http://12312

www.microsoft.com:hello%01@123123

Bir sonraki kutucuk ise mail içerisinde gömülü olan bir gif imajının olup olmadığının kontrolü yapar. Genellikle gömülü olan imajlar kandırma amacı ile kullanılır.Son kutucuk ise mail içerisindeki ekleri kontrol edebiliyoruz ancak bu tam anlamı ile bir eklenti kontrolü değil sadece bilinen ekler için spam kontrolü denebilir. Yani GFI tarafından tespit edilen ve bilinen spam mail için kullanılan ekler için kontrol mekanizmamsı diyebiliriz.

Languages sekmesinde ise istemediğimiz dilden gelen karakterler konusundadır.Burada istenemeyen ülkelerin dilleri seçilebilirler.Yine Action ve Other sekmelerinde yapılan ayarlamalara göre bu filtreleme görevini yerine getirecektir.





KEYWORKS : Bu seçenek içerisinde kelime yasaklaması yapılabilmektedir.İçerisinde aşağıdaki listede olan kelimeler bulunan mailler action ve other seçeneklerindeki işlemlere tabi tutulurlar.General kısmında mailin içeriğinde tarama sırasında olmaması gereken kelimeler tanımlanırken subject kısmında ise mailin konu kısmında bulunmaması gereken yani subjet tabında olan bir kelimeye denk gelindiği anda action ve other işlemlerine göre işlem yapan yapı söz konusudur.


Whitelist: Bu seçeneğimizde whitelist üzerinde kayıtlı olan mail adresleri,domainler,mail adresleri bir kısıtlamaya takılmadan örneğin bir mailin içeriğinde yasaklı kelime olabilir normalde bu mail istenen opsiyona göre filtrelenecekken whitelist üzerinde bulunan bir adresten geldiği zaman mail hiçbir işleme tabi kalmadan kullanıcıya iletilecektir.

Black list :  Bu kısımda bloklanacak mailler ve domainler belirlenir.Action ve other kombinasyonlarına göre işlem görecektir.

Genel anlatımımız bitti şimdi bir örnek yapalım.Yukarıda gördüğünüz gibi xxx@xxx.com kullanıcısı listeye eklendi.Bunun için bir aksiyon belirleyelim.Bu mail Bana teslim edilsin inbox altında junk maile düşsün.Konusuna istenmeyen kişi başlığı eklensin.Aşağıdaki resimdeki şekilde bu ayarları yapalım.Mail blockliste girilince logu tutulsun.Karşı sunucuya bloklandığına dair mail gitsin.


Ayarlarımız yukarıdaki örneğe göre yapılandırıldı şimdi mail atarak bu işlemi test edelim.Yasaklanan xxx@xxx.com kullanıcısından kendi sistemime yani gfi kurulu olan ve yasaklamanın yapıldığı sisteme mail atıyorum.

Aşağıdaki resimde görüldüğü gibi ikinci yollanan deneme konulu mailim programın dashboardında gözüktüğü gibi gösterilen zamanda blacklist özelliği ile blocklandı.

Resimde görüldüğü gibi gelen mailimiz belirttiğimiz şekilde istenmeyen kişi konu başlığı ile junk maile düştü karşı tarada bloklandığına dair mail ulaştı.

Birazda programın genel özelliklerinden bahsedip makalemizi sonlandıralım.Yukarıdaki dashboard ekranında görüldüğü gibi işlem gören bloklanan mailler panoda gözükmektedir.Belirtilen konumda loglanmaktadır.Log konumu aşağıdaki gibidir.

Aşağıdaki resimde görüldüğü gibi dashboard üzerinde belirlenen tarihe ait grafiksel eğriler ve oranlar gözükmektedir.

Diğer bir tab üzerinde servislerin durumu gözükmektedir.

Ayrıca dashboard üzerinden istenilen bir çok rapor alınabilmektedir.

Gfi kurulum konusunda destek aldığım ve bir önceki kurulum makalelerindeki bilgilerinden yararlandığım Hakan Hocama saygılar sunuyorum. Bir başka makalede görüşmek üzere.

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir